Konfucjusz

Cold Season Konfucjusz

Niebo jest wierne, Niebo jest lojalne wobec człowieka i świata. Innymi słowy, Niebo jest brakiem jakiej kolwiek fałszywości, pełną prawdą, modelem działania dla człowieka.

Dla Konfucjusza przywrócenie funkcji właściwych każdej roli społecznej staje się zatem czymś niezbędnym. Nazywa on to „uprawidłowieniem nazw" (zhengming) polegaj ącym na tym, że każdy ma obowiązek dostosowania się do idealnego modelu roli, jaką powinien odgrywać w społeczeństwie w odniesieniu do szerszego porządku powszechnego: „Zilu powiedział: «Gdyby władca księstwa Wei zaprosił Cię, Panie, abyś sprawował rządy, co uczyniłbyś najpierw»? Mistrz rzekł: «Przede wszystkim przystąpiłbym do poprawiania nazw»" (24).

Prawidłowość nazw dotyczy czynności rządzenia. Po chińsku znaki zheng (poprawny) i ming (rządzić) odsyłają do siebie wzajemnie, tak iż A.C. Graham woli tłumaczyć to drugie wyrażenie jako „zastosowanie tego, co poprawne", ponieważ właśnie na tym polega, według Konfucjusza, czynność rządzenia. Jednak jak mógłby człowiek trzymać się własnego dao, praktykować cnoty moralne, aby stać się człowiekiem junzi (a więc realizującym ren), gdyby z natury swej nie był ukierunkowany ku dobru?

Na temat natury ludzkiej Konfucjusz się nie wypowiada jasno: nie tyle wierzy we wrodzoną dobroć człowieka, co raczej wyraża ufność w zdolność junzi do wpływania i kształtowania zachowania oraz obyczaj ów zwykłego ludu. Tą zdolnością jest de (charyzma, moc moralna) człowieka wyższego, a w szczególności władcy. Ona to pozwala mu działać zgodnie z Dao (Drogą) i poprzez zachowywanie norm rytualnych i ceremoniału pozwala prowadzić poddanych, a na tym właśnie polega zdolność cywilizująca, która jest właściwa Tianzi, czyli temu, który posiada Mandat.

Federico Avanzini "Religie Chin", Wydawnictwo WAM, wrzesień 2004 Tekst jest fragmentem książki Federico Avanziniego "Religie Chin". Wydawnictwo WAM, 2004 r.

Przypisy:
15. Lunyu (Dialogi), VII. 1 [tłum. pol. w: Dialogi konfucjańskie, Wrocław 1976, s. 77].
16. Liji Zhongyong, I, 4-5.
17. Liji Zhongyong, XX, 18.
18. Liji Zhongyong, ΧΧΠ-ΧΧΙΥ
19. Lunyu (Dialogi), XII: Yan Yuan, 2 [tłum. pol. s. 117].
20. Xiaojing (Nabożność synowska), I, 1 [tłum. wł. w: Testi confuciani, dz.
cyt., s. 71-83].
21. Xiaojing (Nabożność synowska), III, 2.
22. Xiaojing (Nabożność synowska), IV, 1.
23. Liji (Księga obyczajów) [tłum. wł. w: PAOLO SANTANGELO, La via della sag-
gezza, Roma 1986, s. 77].
24. Lunyu (Dialogi), XIII: Zilu, 3 [tłum. pol. s. 126].