Nauka i religia: przykłady powiązań

Charles A. Coulson (1910-1974)

Charles Alfred Coulson urodził się 13 grudnia 1910 roku w angielskim miasteczku Dudley w hrabstwie Worcestershire. W roku 1928, w wieku lat 17, rozpoczął studia matematyczne w Trinity College na uniwersytecie w Cambridge. W czasie swoich studiów angażował się poważnie w chrześcijański ruch studencki, wiążąc się zwłaszcza z grupą prowadzoną przez miejscowy Kościół metodystów. Jak potem pisał, po raz pierwszy przeżył osobiste doświadczenie Boga w pierwszych tygodniach swego pobytu w Cambridge. Zainteresowanie chrześcijaństwem tak bardzo pochłaniało jego uwagę przed zakończeniem studiów, że jego ojciec obawiał się, iż z tego powodu Coulson zaniedbuje swe obowiązki akademickie.
Ostatecznie obawy te okazały się nieuzasadnione.

Coulson zdał z wyróżnieniem wszystkie egzaminy końcowe: egzamin pierwszego (1929) i drugiego (1930) stopnia w zakresie matematyki oraz egzamin drugiego stopnia w zakresie fizyki (1931). Jego zainteresowania skupiały się zwłaszcza na teorii kwantów oraz na jej zastosowaniach w chemii. W roku 1947 Coulson mianowany został profesorem fizyki teoretycznej w londyńskim Kings College, następnie zaś, w roku 1952, został profesorem matematyki na uniwersytecie w Oksfordzie. W roku 1972 został pierwszym profesorem chemii teoretycznej na uniwersytecie w Oksfordzie. (...)
W czasie gdy obejmował nową katedrę na uniwersytecie w Oksfordzie, wiadomo było już, że Coulson jest chory na raka. Sądzono, iż operacja przeprowadzona w roku 1970, podczas której próbowano usunąć narastającą tkankę rakową, zakończyła się powodzeniem. Niestety, guza nie udało się całkowicie usunąć. Coulson zmarł we śnie 7 stycznia 1974 roku.

Obok pokaźniej liczby prac poświęconych rozmaitym zagadnieniom z dziedziny fizyki, chemii i matematyki Coulson opublikował też szereg tekstów poświęconych związkom pomiędzy nauką i wiarą chrześcijańską. Dwie najważniejsze jego prace z tej dziedziny to wykłady (Riddell Memorial Lectures) opublikowane pod tytułem Christianity in an Age of Science6 (Chrześcijaństwo w dobie nauki – 1953) oraz inna seria wykładów (John Calvin McNair Lectures), wydana w formie książki zatytułowanej Science and Christian Belief (Nauka i wiara chrześcijańska – 1955). Wiemy, że przekonania religijne Coulsona kształtowały się w znacznej mierze pod wpływem jego ojca, któremu zadedykował on swoją najbardziej znaną książkę o związkach po¬między nauką i religią – Science and Christian Belief.
Najważniejszy wkład Coulsona w dyskusję nad związkami pomiędzy nauką i religią wiąże się z jego zdecydowaną i konsekwentną krytyką pojęcia „Boga luk” bądź „Boga zapchajdziury”.

Luki czy dziury, o które chodzi w tym wyrażeniu, to luki w naszym obrazie świata, czyli inaczej mówiąc braki w naszej wiedzy. Coulsona ogromnie niepokoiła skłonność niektórych autorów rozważań religijnych do wyjaśniania tego, co aktualnie nie dawało się wytłumaczyć naukowo działaniem bądź wpływem Boga.
Według Coulsona tego rodzaju strategia jest nieuzasadniona i łatwa do obalenia. Oparte na niej twierdzenia obala bowiem postęp wiedzy naukowej.